نقاشی ایران در سراسر تاریخ با فرهنگهای بیگانه و سنتهای ناهمگون شرقی و غربی برخورد کرده و غالباً به نتایج جدید دست یافته است. با وجود تأثیرات خارجی گوناگون نوعی پیوستگی درونی در تحولات تاریخی نقاشی ایران تا اواخر قرن سیزدهم قابل تشخیص است. تمایل نقاش در به تصویر کشیدن دنیای آمال و تصورات خویش، نشان دهنده جهان بینی و زیباشناسی نگارگر ایرانی بر اساس ادراک انتزاعی از جهان بود. بر این اساس این پرسش م...

اگرچه پژوهشگران دربارۀ نخستین تصویر از پیامبر در نگارگری اختلاف نظر دارند اما باید پذیرفت که با ظهور ایلخانان در ایران شمایل‌نگاری به رشد چشمگیری دست یافت و پرسش اینجاست که چرا تا پیش از این عصر تصویرگری پیامبر چندان مورد توجه نگارگران مسلمان قرار نگرفته بود؟ به سخنی دیگر، چرا هنگامی که مسلمانان با فرهنگ و تمدن مسیحی آشنا شدند از شمایل‌نگاری مسیحی تأثیری نپذیرفتند؟ هدف از این پژوهش آن است که با...

پس از اشنایی ایرانیان با افکار وعقاید خارجیان از دوره صفوی به بعداز یکطرف وحملات افاغنه وهرج ومرج پس ازان وکشورگشایی های نادر در دوره افشاریه هنرمندان وبطور خاص نگارگران شاخه ای از نگارگری رابنام" گل ومرغ" و"گل وبوته" ابداع نمودند که اوج تکامل ان در دوره قاجار بود.از دیدگاه ناقدین ومتخصصان نگارگری ایران دلایل زیادی ارائه شده مانندسفارش پذیری نساجان ایرانی بر اساس طرحهای اروپاییان به ایران امده،...

اسلام و از نگاه ادیبان و عارفان مسلمان است که منبع الهام هنرمندان نگارگر قرار گرفته است. سیمای زن در نگاره ها مبین توجه نگارگر به حقیقت زیبایی معنوی او و مبتنی بر توصیفات ادبی و عرفانی از اوست. این تصویر زیبا، گذشته از وجه ظاهری، کنایتی از معنای عرفانی این توصیفات نیز است؛ چنان که ترسیم چشم زیبا مصور مقام نظارۀ حق، و لب زیبا نشان دهنده مقام حکایت دل و بیان سرّ درون، با تمسک به گفت وگو یا تبسم اس...

اگرچه پژوهشگران دربارۀ نخستین تصویر از پیامبر در نگارگری اختلاف نظر دارند اما باید پذیرفت که با ظهور ایلخانان در ایران شمایل نگاری به رشد چشمگیری دست یافت و پرسش اینجاست که چرا تا پیش از این عصر تصویرگری پیامبر چندان مورد توجه نگارگران مسلمان قرار نگرفته بود؟ به سخنی دیگر، چرا هنگامی که مسلمانان با فرهنگ و تمدن مسیحی آشنا شدند از شمایل نگاری مسیحی تأثیری نپذیرفتند؟ هدف از این پژوهش آن است که با...

این مقاله، پژوهشی دربارۀ منظر نگارگران مسلمان ایران تا پیش از دوران صفوی با موضوع «تصویر زن» با رویکرد دینی و بر مبنای آیات و روایات اسلامی است. مقالۀ پیش رو در صدد است دریابد که بازتاب تصویری ممیزات مطلوب زنان از منظر اسلام در مآثر اصیل نگارگری چگونه بوده است. با فرض آنکه این بازتاب بر مبنای آیات قرآن کریم و روایاتی است که خود نیز منبع الهام نگارگران برجستۀ آن دوران بوده است، ادبیات نظری این م...

بی شک ارتباط ادبیات غنی ایران با نگارگری ریشه هایی عمیق داشته است چنانچه تزئین کتب و مصور ساختن آن قرن ها در حال تحول و توسعه بود. هر دوی این جلوه های درخشان فرهنگ ما (ادبیات و نگارگری) فضولی جداگانه از تاریخ هنر جهان می باشند که به خاطر پیوند درونی و همخوانی ذاتی دو هنرمند (شاعر و نگارگر)ظهور یافتند. همچنین این پیوند و وابستگی هر دو به یکدیگر به جهت بینش یگانه و ذهنیتی مشابه است که از رهگذر حک...

سقوط تبریز، پس از شکست چالدران (920ق/ 1514) زمینه‏ی به تاراج رفتن بخش اعظمی از ثروت‎های مادی و معنوی تختگاه صفویان را فراهم نمود. در این بین، بخش قابل توجهی از نخبگان هنری تبریز به اراضی عثمانی مهاجرت داده شدند. این مهاجرت اجباری امکان انتقال دستاوردهای مکتب نگارگری تبریز صفوی، میراث دار مکاتب هنری هرات، جلایری، ترکمن، به مکتب استانبول را ایجاد کرد. برخی از این نگارگران، همچون شاه قلی نقاش و شا...

نسخۀ خطی و مصور هزار و یک شب، محفوظ در کاخ گلستان، واپسین نسخۀ خطی مصور فارسی در سطح درباری و یکی از فاخرترین آنهاست که در دورۀ قاجار تدوین شده است. این نسخه به مدیریت هنری ابوالحسن غفاری معروف به صنیع‌الملک (د. 1283ق/ 1867م) و با همکاری سی و چهار هنرمند نگارگر، مذهّب، جلدساز و صحاف در طی هفت سال (1269ـ1276ق/ 1853ـ1860م) به انجام رسیده است. گر چه نام برخی از هنرمندان فعال در این پروژه ب...

داستان هزار و یکشب اثری برجسته از دنیای شرق است که پس از ظهور آن در اواخر قرن هجدهم دنیا را شیفته خود کرد و هنرمندان بسیاری از نویسندگان، موسیقیدانان، سینما گران، تئاتریان و غیره در جهان با تاثیر از آن به خلق آثار نابی دست زدند. آنچه این اثر را به طور خاص از دیگر آثار برتر می کند دنیای اعجاب آور و خیال انگیز و تخیل ناب آن است که با آب و رنگ شرقی در هم آمیخته و جهان رنگارنگی را پیش روی خواننده آ...